De kans op verzakking van gebouwen en omgeving is de meest voorkomende reden om het specialisme monitoring in te zetten. PelserHartman voert hoogtemetingen uit waarbij we de verschillende hoogtematen met elkaar vergelijken. Hierdoor zien we of een gebouw of de omgeving verzakt. Zo’n hoogtemeting voor verzakking kan handmatig, op vastgestelde tijdstippen, maar ook volautomatisch en continu worden uitgevoerd. In beide gevallen is het essentieel om de begin- of nul-situatie goed vast te leggen. Anders kunnen de vervolgmetingen natuurlijk niet goed vergeleken worden met de nulsituatie.
Alles over monitoring in zes delen! Dit is de derde blog in een serie van zes.
In de sidebar vind je een overzicht van alle gepubliceerde blogs.
Nulmeting als basis voor een zakkingsmeting
Een hoogtemeting start altijd met het uitvoeren van een nulmeting. Deze nulmeting moet uitgevoerd worden voor de start van enige vorm van werkzaamheden. Ze stelt als het ware de situatie voor start van de werken voor. Alle meetpunten én alle omgevingsomstandigheden worden tijdens de nulmeting vastgelegd. Het is namelijk zo dat omgevingsomstandigheden zoals getij, temperatuur en grondwaterstand hun invloed kunnen hebben gedurende het volledige project. De nulmeting wordt voor het vervolg van het werk gebruikt om alle volgende metingen mee te vergelijken. Hierbij is het wel belangrijk om de termen nulmeting en bouwkundige vooropname uit elkaar te houden. Deze worden regelmatig door elkaar gebruikt, maar betekenen in praktijk iets heel anders. De nulmeting kan ook in de vorm van een laserscanmeting.
| Begripsverwarring nulmeting en vooropname Eerst even wat verwarring weghalen. Vaak vragen mensen ons of wij een nulmeting kunnen uitvoeren. Ze bedoelen dan meestal de ‘bouwkundige vooropname’’. Dat is de opname van bestaande scheuren en andere opvallende zaken. Het is een foto-rapportage van de bestaande situatie die meestal wordt gemaakt voor aanvang van sloop- of bouwwerkzaamheden. Een nulmeting is natuurlijk ook een opname van de bestaande situatie, maar dan gaat het alleen om de maatvoering. We leggen dan de positie van bepaalde meetpunten vast. Meestal brengen we enkele meetbouten aan waarvan de hoogte wordt ingemeten. Een opvolgende meting laat zien of het punt verplaats is te opzichte van de eerst, of de nulmeting. Is het meetpunt verschoven over de Z-as, oftewel naar boven of naar beneden, dan is er sprake van een stijging of een zakking. Vooropnames in de vorm van foto-rapportages worden niet door PelserHartman uitgevoerd. Hiervoor schakelen wij bureau Signum expertise in. |
Waarom zakt het gebouw?
Natuurlijk wil je vaak in eerste instantie weten óf een gebouw beweegt of zakt. Als blijkt dat een gebouw zakt, dan wil je natuurlijk meteen weten waar dat dan aan ligt. Om te kunnen bepalen wat de oorzaak is van de zakking houden we vaak meerdere factoren in de gaten. Ten eerste moeten we gegevens hebben om de relatie te leggen tussen de zakking en factoren in de buurt. Met deze factoren bedoelen we bijvoorbeeld sloop- of bouwwerkzaamheden of veranderingen in de grondwaterstand. Maar dat is niet het enige. Vaak zijn factoren zoals temperatuur, getijden maar ook trillingen door verkeer net zo belangrijk. Het is belangrijk om de invloed van deze factoren te weten en om deze in een analyse eventueel te kunnen uitsluiten. Een groot gebouw in een dorp aan de zee kan bijvoorbeeld al flink bewegen door een combinatie van getij en opwarming door de zon.
Door een eventueel gemeten beweging te vergelijken met andere gemeten of vastgelegde factoren kan er al vastgesteld worden of de oorzaak van de beweging binnen deze factoren ligt. Als er geen verband blijkt te zijn zal de oorzaak elders gezocht moeten worden.
Wanneer maak je een hoogtemeting?
Het woord zegt het al. Je voert een hoogtemeting uit wanneer je wilt weten wat de hoogte van bepaalde punten is en hoe deze hoogte zich ontwikkelt in de tijd. Daarbij wordt niet gekeken naar de horizontale verplaatsing van het betreffende meetpunt. Oftewel, de verplaatsing in de X- of Y-richting. Zo’n hoogtemeting wordt vaak uitgevoerd met een digitaal waterpasinstrument en een invar baak. Automatische metingen worden vaak uitgevoerd met een hoognauwkeurig totalstation en meetprisma’s of door een hydrostatische waterpassing.
In veel gevallen wil je wel weten of een meetpunt ook zijwaarts beweegt. Dan kun je niet met een waterpasinstrument. De meting kan in zo’n geval beter worden uitgevoerd met een hoognauwkeurig total station op (bol)prisma’s. Zo’n prisma is een spiegel die aangebracht wordt op een meetplaatje waarvan het totalstation perfect de positie kan bepalen.
Wanneer uitgebreide zakkingsmetingen?
Wat bepaalt nou of je voldoende hebt aan het aanbrengen en inmeten van een paar meetboutjes, of dat er een heel circus van sensoren geplaatst moet worden? Dat is heel simpel. Alle factoren die zouden kunnen bijdragen aan zakkingen (of stijgingen) moeten in beeld komen. Tenminste, als die factoren ook in aanzienlijke mate bijdragen aan de beweging. Alles blijft natuurlijk relatief. Een kasteel in Limburg met zijn fundatie op de rotsbodem zal niet bewegen door schommelingen in de grondwaterstand. Het heeft dus geen zin om dan de waterstanden in de gaten te houden. En is er in de wijde omtrek geen verkeer en geen sloop- of bouwwerkzaamheden te bekennen? Dan hoeven er ook geen trillingsmeters geplaatst te worden. Tenzij er zware installaties draaien in het gebouw zelf.
Naast het in beeld brengen van alle factoren moet er ook gekeken worden naar de risicofactor. Een grote risicofactor vraagt vaak een groter circus aan sensoren. Het is namelijk zo dat door een permanente en online meting de risico’s verkleind kunnen worden omdat bewegingen in een sneller stadium gemeten worden. Dergelijke systemen kunnen uitgerust worden met alarmen.
Projectvoorbeeld: Residentie Tienen
Hier vind je alles over monitoring!
Wil je meer weten over monitoring? We hebben een speciale pagina gemaakt waarop je alles over monitoring kunt vinden. Je vindt daar ook een overzicht van onze diensten en producten. Verder geven we antwoord op vragen en gaan in op veelvoorkomende problemen.
