“Komt mijn 3D (BIM) model wel overeen met de werkelijkheid?” Is een veel gestelde vraag bij verbouw-, renovatie- en herbestemmingsprojecten. De controle van een bestaand 3D BIM model gebeurt tegenwoordig op basis van laserscandata ofwel met pointclouds. Met deze nauwkeurige data als onderlegger is snel te zien waar de afwijkingen zitten, hoe groot deze zijn, maar ook of er zaken ontbreken. In deze blog leggen we uit hoe PelserHartman modelcontroles uitvoert aan de hand van pointclouds. Ook kun je zelf een voorbeeldrapportage van een praktische modelcontrole downloaden.

3D model bestaande toestand

In veel ontwerptrajecten is er al een 3D model aanwezig van de bestaande situatie. Zo’n model is vaak door de architect opgezet op basis van archieftekeningen en soms enkele handmatige metingen. Vaak voldoet zo’n model wel voor de allereerste studie- of schetsontwerp fase. Maar al snel ontstaat er behoefte aan een kloppend model. Men vraagt zich af; “kunnen we verder met het gemaakte 3D model? Is dit model betrouwbaar en accuraat genoeg? Het vergelijken van het BIM model met de werkelijkheid geeft antwoord op deze kernvraag. Dit noemen we modelcontrole, model verificatie of het valideren van BIM modellen. De werkelijkheid kan het beste gevangen worden door middel van een 3D laserscanmeting. Het resultaat uit zo’n meting is een nauwkeurige puntenwolk.

Combinatie van een ongekleurde pointcloud en 3D model van bestaande toestand

Controleren van een bestaand model

Er bestaan vele methodes om een 3D model te controleren. Dit kan (semi) automatisch of meer ‘handmatig’ bijvoorbeeld in de vorm van snedecontroles. Er bestaat niet één methode die alles omvat. PelserHartman combineert diverse methodes om tot een complete controle te komen. Vooraf wordt afgesproken wat de controle precies moet omvatten en welke toleranties en afwijkingen toegestaan zijn.

(Semi) automatische controle van pointcloud en bestaand 3D model

Modelcontrole tijdens uitvoering bouw

Het controleren van een gebouw of object aan de hand van een puntenwolk kan ook tijdens de bouwuitvoering plaatsvinden. Steeds vaker willen mensen tijdens het bouwproces weten of ‘het gebouwde’ nog steeds overeen komt met het ontwerp en het BIM. Er is behoefte om tijdens de bouw periodiek controles in te plannen. We scannen in zo’n geval ‘strategisch’ waarmee we bedoelen dat we niet de hele bouwplaats gaan scannen, maar slechts een aantal onderdelen of zones. Door de scans, oftewel de actuele situatie, te vergelijken met het theoretisch model kunnen we zien of er misschien afwijkingen aan het ontstaan zijn. Hierdoor kan de aannemer op tijd ingrijpen en aanpassingen uitvoeren.

Scannen tijdens de bouw voor modelcontrole. Uitleg aan de aannemer over de werking van de scanner.

Samenvoegen 3D model en puntenwolk

Om een 3D model te kunnen vergelijken met een puntenwolk moeten deze twee ‘op elkaar worden gelegd’. Dit houdt in dat het 3D model en de pointcloud in hetzelfde coördinatenstelsel komen te staan. In de meeste gevallen gebeurt dit via het best-fit principe. Enkele punten die zowel model als puntenwolk voorkomen, vormen de basis om deze twee samen te voegen in hetzelfde coördinatenstelsel. Omdat de werkelijkheid altijd afwijkt van het model en je de twee nooit exact op elkaar kan plaatsen noemen we dit een best-fit.

Waarop controleer je een 3D model?

Het controleren van een bestaand model kan op verschillende niveaus. Het kan gaan over het controleren op geometrie. Kloppen alle vormen en posities van objecten? Zijn alle elementen aanwezig, ontbreekt er niks? Hiernaast controleren we de modellen ook op andere eigenschappen. We controleren bijvoorbeeld of het model wel voldoet aan de vooraf gestelde eisen. Kloppen alle classificaties van een object bijvoorbeeld wel? We controleren het model in zo’n geval dus eigenlijk op de juiste opbouw en of de modelleur zich wel aan de opgestelde Informatie Levering Specificatie of ILS heeft gehouden. Maar over het algemeen starten we eerst met de controle op de maatvoering, oftewel op het geometrisch vlak. Dat doen we met een hele eenvoudige en praktische methode. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van geometrische afwijkingen die wij in de praktijk tegenkomen.

Doorsnede 3D model en pointcloud. Kozijnafmetingen, negges en draairichtingen kloppen niet.
Controle 3D BIM model. Diverse elementen ontbreken of staan niet op de juiste positie.

Voorbeeldrapport controle 3D BIM model

De conclusies uit de controle sommen we op in een rapportage om een compleet overzicht te krijgen van alle afwijkingen. Hierin staat vermeld hoe en wat we controleren. Maar ook afspraken over maattoleranties. Het bespreken van de toleranties vindt plaats voorafgaand aan de controle. Hieronder is een voorbeeldrapportage te downloaden welke gebaseerd is op een snedecontrole.

Indien gewenst kan PelserHartman het model kloppend maken of corrigeren als het te ver afwijkt. Dit kan snel en nauwkeurig gebeuren omdat de pointcloud immers al aanwezig is.

Laat jouw 3D model van de bestaande toestand controleren

PelserHartman is expert in het modelleren en controleren van 3D modellen op basis van puntenwolken. Heb jij een 3D model van de bestaande toestand dat gecontroleerd moet worden? Neem dan contact op. Voor het modelleren met pointclouds heeft PelserHartman een eigen Basis ILS ontwikkeld voor het modelleren van de bestaande situatie. Hier lees je meer over onze ILS en kun je de PelserHartman ILS zelf downloaden.