Opleiden voor de markt van de toekomst

Steeds meer bedrijven in Nederland maken de overstap naar BIM. Sinds 2014 is er een unieke Avans+ opleiding die opleidt tot BIM-engineer. Jeroen Pelser, directeur innovaties bij PelserHartman, is een van de docenten van de opleiding en gaf centrale maatvoering een belangrijkere plek in het lesprogramma. We spraken met initiatiefnemers Leo Labega en Alexander Hoos.

Avans+ opleiding

De Avans+ opleiding tot BIM Engineer is de eerste BIM-opleiding van Nederland. In deze postbacheloropleiding van 30 weken worden de deelnemers opgeleid tot BIM engineer. Opleidingsmanager bij Avans+ Leo Labega en Alexander Hoos, informatiemanager bij Kuijpers, namen samen het initiatief. “Ik zat in mijn maag met het onderwerp BIM met het oog op de HIT-W en HIT-E opleidingen”, legt Labega uit. “Ik wist al snel dat BIM deze opleidingen overstijgt en dat er een nieuwe opleiding nodig was.”

Hoos vult aan: “Als informatiemanager bij Kuijpers was ik al jaren bezig met het onderwerp BIM en met de vraag hoe we de mensen konden leren het goed te gebruiken. Toen we met elkaar in contact kwamen is het snel gegaan. We bleken dezelfde visies en behoeftes te hebben en toen hebben we meteen doorgepakt.”

“We waren al snel van mening dat we het niet alleen konden”, vertelt Labega. “Dus zijn we gaan kijken wie de koplopers waren op het gebied van BIM. Zo kwamen we onder meer bij Jeroen Pelser van PelserHartman terecht. We hebben bepaald dat BIM Engineer de eindkwalificatie moest zijn en hebben vervolgens de opleiding ontwikkeld. Die ontwikkeling staat overigens nooit stil”, aldus Labega. In 2014 ging de eerste groep van start.

BIM gaat onder meer over efficiënt samenwerken tussen verschillende partijen in de bouw. Hierbij zijn goede communicatieve vaardigheden van doorslaggevend belang. “Wij leren de mensen tijdens de opleiding hoe ze moeten samenwerken”, vertelt Hoos. “De gemiddelde techneut is niet altijd ook communicatief vaardig. Het aanleren van bepaalde soft skills is daarom een belangrijk onderdeel van de opleiding geworden”

Centrale Maatvoering

Jeroen Pelser van PelserHartman 3D measuring solutions geeft de deelnemers van de opleiding les over 3D meten, laserscanning en meetdata. Vanaf dit jaar krijgt centrale maatvoering een belangrijkere plek in de opleiding.

“Maatvoering zit overal bij alle bouwpartijen, maar iedereen hanteert andere uitgangspunten”, legt Pelser uit. “Daardoor ontstaan er verschillen en fouten waardoor onderdelen simpelweg niet passen. Ik probeer de deelnemers te leren dat maatvoering een centrale en belangrijkere plaats moet krijgen op de de bouwplanning. Door maatvoering centraal te organiseren, voorkom je verrassingen, vertragingen en faalkosten.”

“Helaas zien wij dat er nog veel kennis ontbreekt en er veel foutieve informatie op het internet te vinden is,” voegt Pelser toe. “Daardoor ontstaan er verkeerde uitvragen en slechte plannen. Door de deelnemers meer te leren over centrale maatvoering, hoop ik dat ze inzien dat meten en maatvoering altijd overal een rol speelt. Daarnaast kunnen ze met meer kennis zelf de toepassingen en voordelen zien en dit integreren bij hun (toekomstige) werkgevers.”

Centrale maatvoering bij bestaande bouw én nieuwbouw

Veel bestaande gebouwen worden tijdens een renovatie- of verbouwingstraject ingemeten. Simpelweg omdat er geen actuele meetdata beschikbaar is of omdat het onduidelijk is of de bestaande tekeningen kloppen. Jeroen Pelser wist Labega en Hoos te overtuigen dat centrale maatvoering echter ook een rol van betekenis kan spelen bij nieuwbouw en dus bij de Avans opleiding.

“Jeroen meende dat alles wat je net nieuw gebouwd hebt in feite al bestaande bouw is”, vertelt Labega. “Je kunt tijdens de bouw meetdata zoals pointclouds gebruiken om het bouwproces te controleren en te valideren. Dat is van belang in het BIM proces. Daarbij speelt het vastleggen van de werkelijke gebouwde situatie binnenkort een grote rol. Vanuit de Wet Kwaliteitsborging wordt het verplicht om vast te leggen hoe het gebouw opgebouwd is. Dat maakt de rol van 3D meten en laserscanning nog veel groter.” Door nieuwbouw tijdens het bouwen in te meten, kan onder meer vastgesteld worden of de bouw op dat moment afwijkt van het oorspronkelijke ‘theoretische’ 3D model. In de opleiding komt daarom de rol van centrale maatvoering bij nieuwbouw uitgebreid aan bod.

De rol van centrale maatvoering bij bestaande bouw blijft daarnaast ook heel belangrijk. “De komende 5 tot 10 jaar zullen er procentueel meer verduurzamings en renovatieprojecten worden uitgevoerd dan nieuwbouw”, merkt Hoos op. “Dat betekent dat je een ander vertrekpunt hebt en andere processen een rol spelen. In de opleiding leggen we daarom de focus ook op transformatie en verduurzaming in bestaande situaties.” Ook hierbij is er daarom een belangrijke rol weggelegd voor het 3D inmeten van bestaande gebouwen en installaties.

Markt van de toekomst

De opleiding stoomt professionals klaar voor de markt van de toekomst. Steeds meer bedrijven maken de overstap naar BIM. Volgens Hoos en Labega hebben de deelnemers een belangrijke pioniersrol. “Veel mensen die de opleiding gevolgd hebben worden door de directie van het bedrijf waarvoor ze werken gevraagd om te adviseren in de transitie naar een BIM gestuurde organisatie. Het klinkt misschien idealistisch, maar ik denk dat de opleiding helpt de bouwwereld beter te maken”, aldus Labega. 

Dat werken met BIM dé toekomst is, staat voor Labega en Hoos niet ter discussie. “Er zijn tal van redenen waarom de oude manier van werken te kostbaar en inefficiënt is”, zegt Hoos. “Je moet wel slimmer met elkaar gaan samenwerken, dat is een feit. Daar stuurt ook de Overheid op aan.” Labega vult aan: “Door de digitalisering van de bouw zullen bedrijven en engineers anders moeten gaan werken. Het is een rijdende trein die doordendert. De vraag is, wie springt er op tijd op?”

Belang van een goede opleiding

Wanneer je op zoek gaat naar opleidingen op het gebied van BIM, stuit je vooral op cursussen van één of een paar dagen. Kijkend naar de omvang en complexiteit van BIM is er veel meer nodig. Uniek is dat de deelnemers in een multidisciplinaire groep leren om virtueel te bouwen met het oog op de gehele levenscyclus. Het proces, de tools, de methodes, de cultuur, de integraliteit, de kosten en juridisch aspecten worden toegepast op een actueel project dat als rode draad door de opleiding loopt. “BIM leer je echt niet in een paar dagen”, merkt Labega op.

Ook Hoos onderstreept het belang van een goede opleiding. “Er is op dit moment nog geen opleiding voor bijvoorbeeld een BIM-manager. Ik zie nu te vaak in de markt dat iemand die toevallig iets weet van BIM wordt verheven tot BIM manager. Maar zo iemand staat met beperkte competenties op organisatorisch vlak. Hierdoor is het lastiger om draagvlak te creëren en BIM in de organisatie te implementeren. Ik vind dat zonde, die mensen zouden veel kunnen bereiken wanneer ze de juiste vaardigheden beheersen.”

Meer weten?

Wil je meer weten over de opleiding to BIM Engineer? Neem dan een kijkje op de website van Avans+. Heb je een project waarbij je hulp van PelserHartman kunt gebruiken? Neem dan contact op.