De pagina is speciaal geschreven voor installateurs en installatieadviseurs. We geven informatie over 3D scanning voor installaties, omgaan met pointclouds van installaties, zelf starten met 3D scannen en ons trainingsprogramma ‘Werken met pointclouds’.
Een 3D scan van een installatieruimte.
De volgende onderwerpen komen aan bod op deze pagina:
- 3D meten en laserscanning
- Starten met 3D scannen
- Werken met pointclouds
- Hardware en software
- Hoe om te gaan met zware scandata
- Scan to BIM
3D inmeten installaties
De installatiebranche heeft het inmeten van installaties met 3D scanning inmiddels opgepakt. Dat is ook niet zo vreemd. 3D laserscanning is namelijk in de installatiebranche misschien nog wel het meest op zijn plaats. 3D laserscanning brengt een wirwar van installaties, leidingen en complexe vormen snel en volledig driedimensionaal in kaart. Het hele gebouw inclusief alle installaties kan gevangen worden in miljarden accurate meetpunten en virtueel verplaatst naar jouw kantoor. De locatie hoeft niet meer bezocht te worden voor aanvullend meetwerk. Je kunt alle maten opmeten in de viewer of tekenen op basis van de pointcloud in jouw eigen tekenprogramma.
In de onderstaande viewer is te zien hoe installaties in een pointcloud geplaatst zijn. Zo is vooraf duidelijk of de kanalen en leidingen zullen passen onder de kapconstructie.
Je bespaart met laser scanning van installaties veel tijd en krijgt tegelijkertijd een nauwkeuriger resultaat.
Artikel: Do’s en dont’s bij 3D-laserscanning.
(Dit artikel gaat over de toegevoegde waarde die 3D-laserscanning heeft voor installatiewerk. Het geeft een beeld van de kosten en legt uit hoe je zelf aan de slag kan met laser scanning).
3D inmeten en uitzetten
3D meten is een containerbegrip. Het is een verzamelnaam voor alle technieken die tot doel hebben om een object 3D in kaart te brengen. Het betreft hier het meten met technieken zoals total station, GPS, fotogrammetrie en natuurlijk het werken met verschillende soorten laserscanners.
3D meten bestaat uit twee onderdelen: inmeetwerk en uitzetwerk. Inmeten heeft vaak tot doel om tekeningen te maken of te controleren. Uitzetten van meetpunten gebeurt om de plaats van installaties, ankers of andere objecten in het werk aan te duiden, zodat men weet waar zaken geplaatst of geboord moeten worden.
3D meten is een veelzijdige techniek met veel verschillende doelen. Het is belangrijk om vooraf te weten wat je precies wil bereiken om verschillende technieken te vergelijken.
3D scanning
Wat is 3D scanning en wat doet een 3D scanner?
Een 3D scanner is een meetinstrument dat met hoge snelheid reflectorloos objecten inmeet. De meetdata die gemaakt wordt door een 3D scanner noemen we een pointcloud, oftewel een wolk van meetpunten. De nieuwste scanners hebben een scansnelheid van 1.000.000 meetpunten per seconde en hebben een resolutie of scandichtheid van 1mm.
Laserscanners maken een zeer realistisch beeld van de werkelijkheid. Het apparaat maakt naast metingen tegelijkertijd ook razendsnel foto’s om ieder meetpunt de juiste kleurwaarde te geven. Op deze manier ontstaat snel een realistisch beeld van het object in zijn omgeving.
Lees meer over laserscanners op de pagina 3D laserscanner.
Belangrijke uitgangspunten voor laser scanning
3D laser scanning is een innovatieve techniek, die nog niet algemeen bekend is. De onderstaande uitgangspunten zijn enorm belangrijk voor realistische verwachtingen:
- Een 3D scanner maakt meetpunten met x-, y- en z-coördinaten
- De scanner meet nergens doorheen
- De scandata is geen kant en klaar 3D-model, maar alleen enorm veel losse meetpunten
Workflow scanning:
Laser scanning houdt meer in dan de scanner aanzetten. Een goed project volgt de volgende stappen:
- Maken scanplan
- Scannen
- Registreren scans
- Kleuren van pointcloud
- Levering product (pointcloud, viewer of tekening)
Algemene voordelen laserscanning
De voordelen van 3D-laserscanning zijn eenvoudig te benoemen. Een 3D scanner:
- slaat niets over (en vergeet dus niets)
- heeft geen werklicht nodig
- kan op lastige plaatsen gepositioneerd worden
- meet alle gebogen vormen met precisie
- meet onderdelen die handmatig lastig bereikbaar zijn
Ook details die in een latere fase van pas kunnen komen worden ingemeten, zoals ophangsystemen, verbindingen en beton-uitsparingen. Scans leggen naast de installaties ook de ruimte rondom de installaties vast. Zo kan de monteur vooraf zien hoeveel ruimte er is om te werken. Enorm waardevol is dat de ook toegangsroutes kunnen worden vastgelegd om vooraf te bepalen of nieuwe onderdelen op hun plaats kunnen komen. Dit voorkomt veel vertraging, ergernis en hoge kosten bij het plaatsen van installaties.
Conclusie: Het snel, foutloos en accuraat vastleggen van bestaande installaties kan niet anders dan met 3D laserscanning.
Voordelen 3D scanning voor installaties
De pointcloud wordt vaak gebruikt om 2D tekeningen, 3D modellen, simulaties en clash-detections te maken. Daarnaast is de pointcloud een goede basis om bestaande tekeningen te kunnen controleren. In de installatiebranche hoeft men in steeds meer gevallen niet alles meer te tekenen. Dit bespaart veel tijd en geld. In sommige gevallen is alleen de plaatsings- of werkruimte van belang. Voor dit doel hoeven bestaande bouwkundige en installatietechnische zaken niet altijd uitgetekend te worden.
Past het wel? Met een clash detection van 3D solid models op een pointcloud wordt direct duidelijk waar de nieuwe elementen botsen met de bestaande situatie. Hiervoor hoeft de bestaande situatie niet eerst helemaal gemodelleerd te worden. Dit kan voor nieuwe onderdelen, maar ook voor steigers en werkruimte gedaan worden.
Meer informatie over clashen met pointclouds vind je op de pagina Clash detection and simulation.
Pointcloud is de basis voor:
- Maken tekeningen bestaande situatie
- Controleren bestaande tekeningen
- Ontwerp
- Visualisatie
- Nulmeting
- Documentatie
Zelf installaties inmeten?
Wilt je ook met 3D-laserscanning aan de slag? Zelf een scanner kopen is een grote investering. Gelukkig hoeft dat ook niet. Er zijn allerlei huuropties. Wat je ook besluit, ga niet over één nacht ijs.
- Begin met snuffelen aan 3D-laserscanning. Leer de trucjes kennen. Pas als je zelf gaat tekenen met pointclouds, zie je wat de toegevoegde waarde is. Tekenen kan in tientallen softwarepakketten. Sommigen daarvan hebt je wellicht al in huis, zoals Revit, AutoCAD, Inventor of Solid Works. De programma’s kunnen de zware 3D-bestanden inmiddels aan. Experts verwachten dat de software binnen afzienbare tijd de scandata direct kan omzetten in een 3D-model.
- Als je voldoende ‘oefenkilometers’ hebt gedraaid, is het tijd voor een pilot. Het huren van een scanner kost 400 tot 700 euro per dag. Samen met een ervaren instructeur ga je laserscannen. Dat is geen verloren tijd. Je scant jouw eigen project en draait dus gewoon productie. De daarop volgende projecten kun je geheel zelfstandig uitvoeren.
- De opgedane ervaringen geven inzicht in kosten en opbrengsten. Als je veel moet meten, kun je overwegen een scanner te kopen, alleen of met een partner. Basisregel is dat een scanner kopen interessant wordt als je minimaal drie dagen per week scant. Het hoeft niet meteen de meest geavanceerde scanner van 100.000 euro te worden. Een tweedehands 3D scanner voldoet ook. Laat je niet misleiden door de mooie plaatjes die een scanner maakt. De mooie afbeelding op het scherm en de accuratie van de meetdata kunnen nogal uiteen lopen. Test en vergelijk daarom altijd zelf!
Neem contact met ons op wanneer je overweegt te starten met laser scanning. Ons partnerprogramma biedt interessante opties om laagdrempelig te starten met het scannen van installaties.
Zelf aan de slag met pointclouds
PelserHartman geeft informatie en praktische handvatten voor mensen die willen starten met het tekenen en modelleren met pointclouds. Op basis van deze informatie ben je in staat om goede voorbereidingen te treffen om probleemloos het maximale resultaat te halen uit 3D laserscandata. Lees voor de volgende artikelen:
- Starten met pointclouds – Deel 1: Hardware en software
- Starten met pointclouds – Deel 2: De laserscandata
Training: ‘Starten met pointclouds’
Het meten met laserscanners en het werken met pointclouds biedt veel voordelen. Je bereikt echter alleen optimaal resultaat wanneer je zorgt voor een goede voorbereiding op gebied van hard- en software. Daarnaast zul je een aantal specifieke zaken moeten weten op gebied van scandata, de workflow en het werken met pointclouds. PelserHartman geeft praktische trainingen en ondersteuning vanuit eigen kennis en kunde.
Voor installatiebedrijven die willen starten met het werken met pointclouds heeft PelserHartman een concreet programma samengesteld. Hieronder vindt je een omschrijving van het programma, een overzicht met de onderwerpen die we behandelen, informatie en verschillende downloads ter voorbereiding en als naslagwerk.
Programma ‘Introductie laserscanning voor installateurs’
Wij bieden een praktisch ingestoken traject waarin de belangrijkste aspecten van het laserscannen en het werken met pointclouds aan bod zullen komen. We laten de medewerkers van het installatiebureau zien hoe scanning werkt en wat daarbij komt kijken. Ook leren we mensen de juiste uitvraag te maken om laserscandata te kunnen bestellen. We leggen uit wat je met scanning en pointclouds kan en we leren mensen de basisbeginselen van het tekenen met pointclouds. Daarnaast helpen we bij de opstart van een pilot/oefen- project waarbij de medewerkers zelf aan de slag gaan met pointclouds.
De trainingen zijn opgebouwd rondom de Autodeskprogramma’s Recap, AutoCAD of Revit.
Achtergrond informatie
Lees als voorbereiding op de training de onderstaande artikelen.
Hardware en software
Het werken met pointclouds stelt bepaalde eisen aan jouw ICT infrastructuur. De systeemspecificaties van het werkstation dienen voldoende te zijn om snel en efficiënt met de puntenwolkdata te werken.
We gaan hier dieper in op de informatie in het artikel: Starten met pointclouds – Deel 1: Hardware en software
Laserscandata
Een pointcloud van een klein project heeft al snel een omvang van 5 tot 10 gigabyte. Bij de grotere projecten kan dit al snel oplopen tot 50 gigabite en pointclouds van projecten met een hoge scandekking (veel scans per oppervlakte) in combinatie met hoge-resolutie-scans zijn al snel meer dan 400 gigabite groot. Om goed om te kunnen gaan met deze zware data is vanzelfsprekend kennis en goede voorbereiding op zijn plaats.
We gaan hier dieper in op de informatie in het artikel: Starten met pointclouds – Deel 2: Laserscandata
Handleiding Recap, AutoCAD en REVIT
Je kunt een eenvoudige handleidingen voor gebruik van pointclouds in ReCap, AutoCAD en Revit downloaden.
Andere relevante pagina’s
- Revit voorbeelden
- Revit en point clouds
- Point cloud in 3d tekenprogramma
- Point cloud in revit autocad en recap
- Introductiecursus pointcloud revit
- Point cloud in Revit
Scan to BIM bij 3D inmeten installaties
Automatisch van een 3D scan naar BIM model
We meten 3D met laserscanners en maken van de scandata 3D BIM modellen. We gebruiken daarvoor de 3D scans als onderlegger. In de toekomst meten we op een steeds hoger niveau in 3D en genereren bijna automatisch 3D BIM modellen. We zullen niet meer tekenen maar controleren en sturen bij. Volledig automatisch ‘Scan-to-BIM’ bestaat nu nog niet, maar we zijn goed op weg en steeds meer delen van het tekenproces zijn geautomatiseerd.
3D scanning heeft een grote toegevoegde waarde in de installatietechniek en het principe ‘Scan to BIM’ zal in deze branche erg veel gaan betekenen. Lees meer over het onderwerp Scan to BIM.
